De geschiedenis heeft gefaald

De titel klopt niet natuurlijk. Geschiedenis kan goed noch kwaad doen. Zij is zoals zij is. Maar anders kan ik het niet uitdrukken. Het politieke en militaire schouwspel bij de onrust in de Arabische wereld is een groot vertoon van historisch falen. Wij moeten het hele verhaal dat eraan voorafging opnieuw bekijken en, met zekerheid, herschrijven. In de hele eeuw van Europese en Amerikaanse bemoeienis met de Arabische wereld is de bladzijde voortdurend omgeslagen naar het vorige hoofdstuk. Stap vooruit, drie stappen terug. Wat ooit vooruit leek te gaan, althans in onze met olie en wereldmacht doordrenkte ogen, moet nu worden weggeschreven als chronisch illusoir. Hoe kan het zijn dat een Libische kolonel nog kort geleden op z’n schouder werd geklopt wegens verbeterd gedrag en dat hij nu – door dezelfde handen – wordt weggehoond als een moorddadig dictator? Zijn buurman in Egypte onderging hetzelfde of tenminste een vergelijkbaar lot, maar die nam – schoorvoetend – toch maar de eigen benen. Steeds opnieuw. Ga terug in de geschiedenis van al die ongelukkige koningen, militair leiders, presidenten en vooral: hun nog veel ongelukkiger volk, en iedere keer opnieuw gebeurt hetzelfde.

Na de val van het Ottomaanse rijk, in de voetsporen van dat van Habsburg en Hohenzollern, is de toestand in dit deel van onze wereld nooit meer normaal geweest. We hebben het niet altijd willen zien, en dat is tot daar aan toe. We hebben vooral steeds naar het verkeerde gekeken. Dat is het falen. De Arabische wereld is niet voor lieverdjes, zoveel is duidelijk. Ze zijn het onderling voor elkaar ook niet. Het zou veel beter zijn geweest als er nooit een druppel olie was aangetroffen. Men heeft ervoor de woestijn de woestijn gelaten. Dat het volk nu boos is kan iedereen begrijpen.

Als minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal stelt dat wij de les hebben geleerd van binnen te vallen in de tuin van een ander zonder idee hoe er weer uit te komen – hij zei het dezer dagen – dan is dat een waarheid als een koe. De griffe aanval op Khadaffi’s Libië is des te meer opmerkelijk. Met deze operatie worden de grenzen opnieuw verzet, in ongewisse richting. Onze wereld heeft geen internationaal verdrag tegen het machtsmisbruik van dictators, maar ineens openbaart zich het konvooi van een verenigde politiemacht.

Onwillekeurig zou je blij moeten zijn maar mij vervult dit met onbehagen.