donderdag 9 juni 2011

Worstelen met de stilstand




Sinds het begin van de financiële crisis, nu bijna drie jaar geleden, is de samenleving verstrikt geraakt in hardnekkige stagnatie op vrijwel alle fronten. Zelfs op de vraag wat in onze tijd vooruitgang is valt moeilijk een eenduidig antwoord te geven. We dobberen in een historisch niemandsland. Nieuwrechts heeft zowat ieder icoon van de ideale wereld die wij decennialang hebben nagejaagd afgebroken of ten minste in het verdachtenbankje gedrukt. Cultuur, duurzaamheid, solidariteit, wie maalt er nog om? Het beleid is gereduceerd tot simpele boekhoudingslogica: in de zorg, in het openbaar vervoer en – in tegenspraak met de officiële propaganda van Nederland als kennisland – ook in het onderwijs. De gemeenten hebben groot gelijk wanneer zij de botte bijl van het kabinet weerstaan. Maar het is een slechts flauwe schaduw van de oppositie – ik bedoel: constructieve oppositie – die dit beleid verdient.

Het is niet moeilijk een waslijst te maken van alle bezwaarlijkheden. De uitdaging is het formuleren van een beter perspectief. Dat is de worsteling. Is het werkelijk onvermijdelijk dat wij ons laten leiden door overwegingen van monetaire houdbaarheid (de euro) terwijl het tapijt van onze maatschappelijke houdbaarheid rücksichtslos onder ons wordt weggetrokken? Met diezelfde twijfel kijk ik naar een toekomst die wordt gedreven door de gebakken lucht van (sociale) media en lichtzinnig amusement, alsof al die miljarden die zij opzuigen niet beter kunnen worden besteed: aan schone, duurzame energie, aan een evenwichtige ecologie, voedselproductiviteit enzovoorts.

Natuurlijk is niet enkel nieuwrechts de boosdoener van de luchtledigheld. Het is hooguit een symptoom ervan. Waar is het misgegaan? Hoe is het mogelijk dat jaren van pro-actief onderwijsbeleid het nettobeeld heeft opgeleverd van – schijnbare of daadwerkelijke – achteruitgang? Dezelfde verwondering past de algehele kwaliteit van de dienstverlening – publiek èn privaat, en wat ik meer in het algemeen zou willen omschrijven als de grote leugen van de marktwerking. Niet voor niets kraakt het in belangrijke sectoren van algemeen belang (zorg, vervoer) juist op dit punt.

Bij dit alles lijkt het mij dat het niet in de eerste plaats een kwestie is van beleid of (nieuwe) koers (*) maar vooral van de ankers die men daarvoor kiest. Dat geldt voor alle partijen, links en rechts. Want inderdaad, beleid is zeer vergankelijk maar de zonder stevig fundament weten we zeker dat wij verder weg zullen drijven naar een wel heel ongewisse horizon.

----
Zie o.m. CDA denktank moet partij weer op koers brengen en PvdA-prominent: het komt niet meer goed met Cohen


Geen opmerkingen:

Een reactie posten