Doorbreek de hokjes in cultuur en media

In de afgelopen weken hebben de bezuinigingen in de cultuursector en de omroep de nodige media-aandacht gekregen maar een verband tussen die twee is niet gelegd, in elk geval niet openlijk. Toch is er een samenhang. Omroep en cultuur staan beide in het strafbankje als overbodige franje, waar straffeloos de bezem door kan. Straffeloos, dat wil zeggen: zonder schade voor de economie. Ik heb al eerder mijn kanttekeningen geplaatst bij het neo-materialisme van de rechtse orde die nu – naar eigen zeggen – Nederland ‘sterk’ aan het maken is.

Het andere verband is dat zij beide bij uitstek publieksgericht zijn en dat thuishoren in de sfeer van expressie en entertainment, in alle klassen en varianten, en dat zij een wezenlijke functie vervullen in het behoud, de ontwikkeling en verspreiding van onze cultuur in de ruimste zin des woords.

Maar in de praktijk lijkt sprake te zijn van heel verschillende werelden, ieder met hun eigen cultuuropvatting. Kunstenaars en musici nemen niet per se genoegen met deze accolade, maar als publiek zou ik ze graag wat vaker in de media willen tegenkomen.

Anderzijds zullen mensen in de omroep vinden dat zij er ook zijn voor educatie en informatie en wat heeft dat met cultuur te maken? Mijn gedachte zou zijn dat men ook in die wereld gevangene is dan de geschiedenis en van het idee dat ‘omroep’ nog steeds een monopoliebedrijf is van een verzameling geloofsrichtingen dat met verdeel- en heersprincipes moet worden bestierd. In dat licht gaan in mijn ogen de bezuinigingen bij de publieke omroep lang niet ver genoeg en zouden middelen die nu nog steeds worden besteed in het publieke bestel beter anders kunnen besteed, ja, inderdaad aan de kernactiviteiten in onze cultuur zelf.

En hoe dit allemaal ook moge zijn, een vitale cultuur is wenselijk en ook mogelijk, lijkt mij, mits de traditionele scheidslijnen worden doorbroken, ook in de geldstromen. Hier wreekt zich vooral de leegheid in visie die de bezuinigingsdrift van dit kabinet kenmerkt. Het is te hopen dat vooral op dit punt het tegenspel in politiek en samenleving niet in protest en weerstand blijft hangen.