zondag 9 oktober 2011

Vlees of fruit, de jagers en de verdelers




Er is veel ophef over de frauderende professor die met onderzoek had aangetoond dat vleeseters “egoïstische hufters” zijn. Van degelijk onderzoek was geen sprake, aldus de berichten. De tabellen die de stelling moesten onderbouwen bleken nep te zijn. Schande dus. En het was niet zomaar een foutje. De hoogleraar in kwestie zou een spoor van twijfelachtig wetenschappelijk werk hebben getrokken.

De gang van zaken valt des te meer te betreuren omdat de vraag naar mentaliteitsverschillen tussen grazers en vleeseters wel interessant is. In mijn eigen onwetenschappelijkheid hanteer ik een vergelijkbaar onderscheid ook al zijn mensen in beginsel geëvolueerd als omnivoor. En het is wat mij betreft meer een metaforische kwestie dan een academische.

Voorop staat dat geen enkel dier (mens incluis) ontkomt aan het verlangen naar voedsel. Daar is op zichzelf niks egoïstisch aan, of je zou kunnen zeggen dat dit het gedeelde egoïsme is van alle levende soorten, wat zij ook verteren. Zonder een functionerende voedselpyramide staakt de aardse levenscyclus. Op enig moment zijn wij allemaal voedsel.

Ik zie desondanks wel een onderscheid, niet tussen gras of vlees maar tussen degenen die er vooral op uit zijn om de buit te vangen (lees: geld te verdienen) en degenen die zich liever eraan wijden dit redelijk te verdelen en die meer van nature de belangen behartigen van de hele groep. Dat beeld loopt niet helemaal parallel met het eerdere onderscheid. Ook meer huiselijk ingestelde mensen delen in de buit, of het nu vruchten zijn of ribkarbonades. Het komt dicht bij de gedachte die in het gewraakte onderzoek aan de orde is: wij zijn niet allemaal in gelijke mate altruïst en egoïst. Maar niemand is in mijn ogen uitsluitend het ene of het andere. We praten over gradaties. Daarin had de hoogleraar best wat diepgang mogen brengen, met meer gefundeerde tabellen.

Nu zal wel niemand het nog aandurven om nog een keer over de vleeseters onder ons te beginnen. Terecht, want dat gaat in feite over heel iets anders. Ik eet graag een biefstukje, maar als ik ergens toe behoor dan is het toch eerder de zorgzame kudde dan de op winst beluste roofdieren.

2 opmerkingen:

  1. Er zijn toch zat roofdieren die in groepen leven waar alles wordt gedeeld, en zat planteneters die alles opschrokken wat onder hun neus komt en gemakkelijk overgaan tot het doodbijten van hun jongen? En ook bij mensen zie je bij jagersculturen vaak veel meer respect voor alles wat leeft, terwijl bij agrarische culturen als de Inca's en de Maya's wreedheden werden bedreven in naam van de maisgod.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Joke,

    Ja daar heb je gelijk in. Vandaar dat ik mij beperk tot "de op winst beluste" roofdieren. Ik zie het ook meer als een graduele kwestie, vol valkuilen :)

    BeantwoordenVerwijderen