zondag 18 december 2011

Het spoor van Europa: terugblik op 2011




Niets is meer normaal, man


In de nieuwe Nederlandse woordenschat mag “weigerambtenaar” misschien hoog scoren, het thema van dit jaar was zonder twijfel de eurocrisis. Hun gemene deler is de tunnelvisie waarvan onze publieke ruimte behangen is geraakt. Verdomming heeft het gewonnen van inspiratie. Angst voor complexiteit, las ik. We accepteren geen “enerzijds, anderzijds” meer. Wij maken deel uit van een samenleving waarin van ons gevraagd wordt te schikken en te gunnen, in redelijkheid en in redelijke mate. Wij zijn daar ver vandaan gedreven. Laat staan dat wij gevoelsmatig iets hebben met het grotere verband: “Europeaan.. Wat is dat?” Als wij zonder schade voor onze eigen portemonnee de Grieken konden laten stikken dan deden we dat.

Ik heb altijd gevonden dat overmatige vleeseters egoïsten waren. Er was zelfs onderzoek naar gedaan. En mag ik dat nu niet meer vinden omdat het onderzoek fake bleek te zijn? De wetenschap en het hoger onderwijs zijn flink van hun voetstuk gevallen. Dubieuze diploma’s, dubieuze onderzoeksstatistieken. Vertrouwen in mensen is handelswaar geworden; in de wetenschap, financiële markten, kerkelijke instellingen en publieke organisaties: misbruik is de grote waterval van onze tijd. Het is ieder voor zich. Markt staat tegenover maatschappij. Voor dat laatste weet zelfs de PvdA geen wervend verhaal meer te verzinnen. De sluizen van burgerlijke redelijkheid zijn tot de laatste nerf geërodeerd. Middelmatige managers stichten angstculturen en graaien hoge bonussen. Het risico weggestuurd te worden nemen zij op de koop toe, want ze zijn toch al binnen.

Ik ga erin geloven. Het ergert me dat ik niks leukers kan zeggen. Ik moet werkelijk moeite doen een lichtpunt te vinden in onze cultuur van onbeschaamde hebberigheid en intellectuele leegte. Als wij de nuance niet meer waarderen drijven wij vanzelf naar een slavenstaat van enkel wantrouwen, achterdocht, bestraffing. Het is een gotspe dat de flinke stappen voorwaarts die wij moeten maken zich niet zouden verdragen met democratie. Willen wij werkelijk geregeerd worden door kredietbeoordelaars en twitteraars?

Genoeg gesomber. Ik wens iedereen toe dat wij in 2012 met vereende krachten boven dit bizarre perspectief weten uit te stijgen.