Willem-Alexander zal zijn authenticiteit nog moeten tonen

Toen Beatrix op de troon kwam wist je onmiddellijk dat daar een persoon stond met haar eigen autoriteit en intellectuele individualiteit. Zo kenden we haar ook al als jonge prinses. Haar zoon, nu koning, heeft zich in zijn leven tot nu toe vooral betoond als een aardige maar intellectueel betrekkelijk ondiepe figuur. Bij hem komt onmiddellijk de vraag op: wie heeft jouw tekst geschreven? Hij plaatst zich in zijn rede bij de inhuldiging zeer nadrukkelijk in de schaduw van zijn moeder, terwijl Beatrix, omgekeerd, juist zeer opvallend uit schaduw van de hare trad. 

Het meest stralend vandaag waren drie vrouwen: Beatrix, Maxima en de kleine Amalia. Alsof de traditie van de vorstelijke overgang van vrouw naar vrouw vandaag – meer dan wat ook – bevestigd werd. Koning Willem-Alexander zag er ongemakkelijk uit: stijf opgeprikt in zijn koningsmantel, te bewust statig kijkend, terwijl dit in feite zijn habitus niet is. Het leek wel of hij wilde zeggen: kijk, dit ben ik als ceremoniekoning. 

De woorden die hij uitsprak waren intussen keurig en ter zake. Het zou mij niet verbazen als hij ook werkelijk in die woorden gelooft. Aan hem zal geen vermoeden kleven van politieke invloed of “macht”: het is evident dat hij die niet heeft. Voor het Nederlandse koningschap is dat een veilige constatering. 

Het zullen vooral de gebeurtenissen in de loop van zijn koningschap zijn, die zullen bepalen wat zijn plek wordt in de galerij van de Oranjes. En ook dan zullen de camera’s toch vooral de lens richten op de vrouwen, op Maxima en haar oudste dochter. Willem-Alexander zelf zal het al een hele prestatie vinden als hij het erfgoed van de monarchie, zoals zijn moeder deze heeft vormgegeven en gemoderniseerd, zonder kleerscheuren kan doorgeven. 

Dat zijn moeder Beatrix zolang zij vitaal en geestelijk is de aandacht zal trekken, ook haars ondanks, lijkt mij buiten twijfel. Zelfs nu zij geen monarch meer is blijft de allure van de majesteit stellig nog lang aan haar kleven. 

Maar hoe dit alles ook zij: met het degelijke en oer-Nederlandse overgangsritueel (het was zelfs een beetje saai) mogen wij als volk toch tevreden zijn. Wat vandaag gebeurde is immers precies zoals het volk dat wil.