HET CDA HEEFT ZIJN DEFINITIEVE DOODVONNIS AL GETEKEND.

Het politieke midden is the wrong place to be

Dit weekend hield het CDA zijn partijcongres waarbij Sybrand van Haersma Buma bevestigd werd als lijsttrekker.  In zijn speech pleitte hij voor een “beter Nederland” en een ”nieuwe politiek", gericht op een sterke samenleving en een eerlijke economie.  “Deze coalitie zou bruggen slaan, maar polarisatie overheerst”, zei hij.  Gesteund door zijn congres zette Buma het CDA traditiegetrouw “in het midden” als de beste plek voor een partij die vriend en vijand bij elkaar wil brengen.

Echt vernieuwend is dit allemaal niet. Noch is duidelijk welk electoraat het CDA met dit profiel wil aantrekken. Kiezers zijn in de eerste plaats geïnteresseerd in duidelijke opvattingen. Dat de duidelijkheid die bijvoorbeeld een PVV biedt voor de meerderheid in Nederland onacceptabel is doet hieraan niet af. Hiertegen afzetten – zoals Buma doet – werkt permanent averechts. Dat hebben we toch wel geleerd zo langzamerhand?

Juist in deze tijd van culturele diversiteit en toenemende bevolkingsdruk vanuit de Islamitische wereld mag van het CDA een heldere christendemocratische visie worden verwacht, niet over de rug van Wilders, maar rechtstreeks aan alle Nederlanders die zich ongemakkelijk voelen bij de sociale, economische en culturele gevolgen van deze ontwikkeling. De speech van Buma bevatte in dit opzicht bitter weinig aanknopingspunten.

Maar de hele gedachte dat je als partij nog succes kan hebben met een doelbewuste middenpositie lijkt mij volledig achterhaald. Midden tussen wat? In het links-rechtsschema met duidelijke, tegenstellingen  op sociaal-economisch en cultureel gebied was dit nog begrijpelijk, maar nu die oude tegenstellingen vrijwel geheel verwaterd zijn en het enkel nog gaat om helderheid en kracht in het publieke vertoon valt de logica ervan geheel weg. Opnieuw is het de PVV die dit aantoont, met haar gemengd “ultra-rechtse” en linksige ideeën.

Het CDA is natuurlijk niet de enige partij die graag in het midden nestelt. D66 lijdt aan hetzelfde euvel en zij heeft in het huidige politieke spectrum behalve het vertrouwde gelaat van Pechtold nauwelijks nog een eigen gezicht. Ik zie hem als architect bij uitstek van de gemiste kans. Het is voor mij onbegrijpelijk dat D66 en Groenlinks niet al lang de handen ineen hebben geslagen voor een krachtige sociale, vrijzinnige partij die daadwerkelijk geeft om onderwijs, milieu en sociale rechtvaardigheid.

Partijen moeten bovenal duidelijk maken wat zij willen bereiken: hun  unieke profiel en hun concrete mix van strijdpunten in het publieke debat.  Het zijn de kleur en de toon van hun uitspraken waarop de kiezer afgaat.

Bruggen slaan betekent dat je mensen met verschillende standpunten bij elkaar brengt en verbindt. Dat is typisch christen-democratisch zou je zeggen. Maar met een plek in het midden heeft dit niets te maken. Ook van onze rechtse premier Rutte mag enig bruggen slaan verwacht worden, iets wat hij in de praktijk van het regeringshandwerk vrijwel dagelijks doet.

In de tweede plaats geldt de noodzaak van bruggen slaan vooral voor de samenleving als geheel. Harmonie tussen al die verscheidene Nederlanders bereik je niet in het parlement. Bovendien sluit het CDA ‘bruggen slaan’ met de PVV al bij voorbaat uit. Dat is geen sterktebod. Dat Buma geen zin heeft in een coalitie met Wilders is begrijpelijk, maar je kan zijn aanhang niet zomaar buiten de deur zetten. Het is juist zaak, zeker voor het CDA, om een visie te ontwikkelen die onze samenleving van verschillende culturele en etnische achtergronden verbindt met behoud van Nederlandse waarden. Alleen op die manier is het denkbaar onze verdwaalde medeburgers weer tot zinnen te brengen. Enkel het perspectief bieden van ‘een vluchtheuvel’ – zoals het CDA lijkt te doen - is ruim onvoldoende.

Alles bijeen vrees ik dat het CDA met de koers van Buma een hoofdstuk heeft ingeluid dat wel eens de definitieve epiloog van deze partij kan zijn.