maandag 3 juni 2013

De FYRA-nachtmerrie is het failliet van een heel tijdperk




















Het echec van de FYRA-treinen moet natuurlijk nog in alle details uit de doeken worden gedaan. Maar als ik de eerste analyses goed volg dan ligt de diepere oorzaak ervan toch in het prille begin: de aanbestedingsvoorwaarden waarmee de regering (onder Wim Kok) besloot de NS het HSL traject te gunnen. De NS bood op een (nu blijkt) onverantwoord laag niveau op de aanbesteding, won het contract en moest dekking zoeken door het aankopen van goedkope treinen. Goedkoop, en naar nu duidelijk is: ondeugdelijk.

Het hoogtepunt van privatisering van publieke diensten wordt nu ontmaskerd als een vreselijk dieptepunt. Goedkoop is dubbel duurkoop. Het hele complex van politiek, ambtenarij en privaat-publieke bestuurders staat daarmee te kijk als een symptoom van falend denken en kortzichtig handelen.

Wat gaat – en wat kán - de Kamer daarmee doen? Politici in ons parlement maken deel uit van hetzelfde complex, al zullen er nog maar weinig zijn die destijds aanwezig waren bij de eerste bepalende beslissingen rond de HSL. Het vraagt nogal wat om de mantra van privatisering en marktwerking in de publieke sector daadwerkelijk kritisch onder ogen te nemen. 

In het privatiseren van de kernfuncties in ons publieke bestel - openbaar vervoer en ook gas, water en elektriciteit – heb ik nooit geloofd. Pure marktwerking leidt tot verkeerde beslissingen en vooral ook tot verkeerd gedrag. Zie de graaiende topbestuurders in beide sectoren. Een fenomeen dat helaas ook is doorgedrongen tot het onderwijsbestel, dat zich eveneens graag gedraagt als verzameling marktpartijen. Wat een gekte.

Dat hele denken mag wat mij betreft op de schroothoop. Tegelijkertijd heb ik grote twijfel of men die conclusie aandurft. Met die “men” doel ik natuurlijk in de eerste plaats op het kabinet. Welke conclusies Rutte c.s. gaan trekken laat zich raden. Bij voorkeur was het de fout van de NS, of van de Italiaanse fabrikant, niet van het Binnenhof natuurlijk.

Ik heb dus weinig illusies over de politieke uitkomst van deze treurige geschiedenis. Des te meer hoop ik dat slimmere en meer deskundige mensen dan ik er echt gehakt van zullen maken.

3 opmerkingen:

  1. Zeker. We leven anno nu in een neoliberale woestijn. Wat oudere technici kunnen zich nog de tijd van daarvoor herinneren. Na het binnenhalen van een projectje midden jaren tachtig bij een semi-overheidsbedrijf van een miljoen aan engineeringkosten werd ons tijdens een voortgangsvergadering het volgende verteld: "Snappen jullie het nog? Naast twee biedingen die 20% en 30% hoger lagen kwam er nog één die iets meer dan de helft van dat van jullie bedroeg. Als je zo laag aanbiedt dan weet je gewoon niet wat er van je verwacht wordt." "Nee," antwoordde ik in een reflex. "Aan de scope (omschrijving van werkzaamheden) lag het niet." Breed gelach.

    Daar komt het rudimentair wel op neer. Als de technisch-commerciële zaken rond deze affaire puur op inhoudelijkheid en maatschappelijke toereikendheid op lange termijn op zichzelf geëvalueerd worden, desnoods via een onafhankelijk ingenieursbureau die een voorstelling geeft hoe de zaken wel hadden moeten verlopen, dan kan bepaald worden in hoeverre (politieke) ideologieën, de wijze van financiering, zin of tegenzin in de samenwerking met (bedrijven in) bepaalde landen in Europa, de financiële crisis etc. etc. het hele traject negatief hebben beïnvloed. De kiezer heeft er recht op. Van die kiezers heeft men er al velen in de steek gelaten. Dat is op te lepelen van de opinie-pagina's.

    Als ik een bus zie kan ik hem halen, is altijd mijn credo geweest. De politiek in Nederland is nagenoeg verdwenen of beter gezegd, in sociaal economisch opzicht 'opgesloten' in de wiskunde van Milton Friedman e.a. gevolgd door de woekering van de derivatenmarkt die volgens Alan Greenspan zo 'goed past' bij de vrije markt. Hoe dieper je er in duikt, hoe beter je beseft dat er sprake is van een uitsluiting van de menselijke natuur. Op de een of andere manier voel ik intuïtief aan dat het geval Fyra een breekpunt kan opleveren. Eerder dat dan dat mijn bovengenoemde zgn. ratio iets oplevert.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. http://georgeknightlang.wordpress.com/2013/06/05/nos-journaal-concludeert-dat-bodem-van-woningmarkt-in-zicht-is-hoe-journalistiek-is-dat/#comment-9866

    BeantwoordenVerwijderen