Vijftig jaar geleden nam mijn vader met zijn bandopnemer de radiouitzending op van de Nationale herdenking 1813 - 1963. Ik maakte hiervan, in combinatie met fotoshots van het Polygoonjournaal, een korte videoclip.
Nationale Herdenking 1813 - 1963, Plein 1813 Den Haag
Een plechtstatige gebeurtenis. Beatrix, ook toen in de hoedanigheid van prinses, gaf een gedragen speech. Haar ouders Koningin Juliana en Prins Bernhard luisterden toe alsof het ging om een begrafenis. Herdenken doe je in ernst, heeft men toen duidelijk gedacht.
Groter contrast met het spektakel op zaterdag 30 november 2013 is niet denkbaar. Het naspelen van de landing van de Prins van Oranje - later Willem I - is natuurlijk vaker gebeurd. Een publieksshow met mooie kostuums en een vrolijke feeststemming. Acteur Huub Stapel veroorloofde zich de nodige anachronismen bij zijn begroeting van het Scheveningse volk. Ach ja.
Datzelfde deed hij opnieuw bij het "koninkrijksconcert" in het circustheater. Inderdaad meer een circus dan een concert. Het Metropole Orkest begeleidde enkel lichte kost. Korte en snel opeenvolgende optredens van zangers uit alle windstreken van Nederland, en daarnaast enkele heren die iets serieus moesten zeggen maar die evenzeer lichtvoetig door hun thema gingen.
Met dit openingssalvo van een herdenking die liefst twee jaar moet gaan duren (het koninkrijk kwam immers pas daadwerkelijk in 1815), is de toon in onze nationale geschiedsbeleving gezet. Het moet vooral vermakelijk zijn.
Die toon overheerst ook in de aandacht voor de verdere geschiedenis. Niet geheel toevallig verschenen juist weer nieuwe biografieën over de drie eerste Oranjekoningen. De enige berichtgeving hierover betreft de privé-escapades van Willem II en de mogelijke rol hiervan bij zijn ommezwaai naar de liberale democratie die wij vandaag kennen. En ook het voetstuk van Willem I krijgt een flinke duw.
Ik geloof dat ik wel eens eerder heb betoogd dat niet het koninkrijk maar de Oranjerepubliek, die - met onderbrekingen - al ruim vierhonderd jaar bestaat, het meest overwegende - en herdenkingswaardige - aspect is van het verschijnsel Nederland. Als wij dit verschijnsel - samen met Oranje - willen vieren moet worden teruggegrepen naar een veel eerder tijdstip in onze historie dan de terugkeer van Oranje in november 1813.
Maar hoe dit ook zij, een serieuze toespraak hierover moet - kennelijk - nog komen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten