The Fourth of July: de dag van het gezond verstand

Founding Fathers van de VS: Benjamin Franklin, John Adams en Thomas Jefferson

Amerika viert jaarlijks op 4 juli de dag van de onafhankelijkheid. Op 4 juli 1776 ondertekenden de founding fathers van de VS de verklaring waarbij het gezag van de Engelse koning George III werd afgezworen. De tekst was opgesteld door Thomas Jefferson, die erop uit was om het begrip van de zaken op dat moment vast te leggen naar “the common sense of the subject”. Geen revolutionaire, nieuwe ideeën, maar juist het gewone besef van de weldenkende mannen op straat over hun menselijke rechten.

“We hold these truths to be self-evident..”, een zin die met één pennenstreek de vanzelfsprekendheid verklaarde van de rechten waarmee de Schepper de mens had begiftigd en die de grondslag legde voor het recht op zelfbeschikking van de Amerikaanse bevolking. 

Ik heb mij recent nog eens opnieuw in de persoon van Jefferson en zijn hele levensloop verdiept. Dat had ik jaren geleden ook al eens gedaan, toen ik in het wetenschappelijk tijdschrift van de VVD, Liberaal Réveil, een lans brak voor Jefferson als de oer-liberaal van ons tijdperk (dit vooral tegenover het in mijn ogen te regenteske liberalisme van de VVD-icoon Thorbecke).

In de VS lijkt het gezond verstand onlangs – opnieuw – te hebben gezegevierd met de baanbrekende uitspraak van het Hooggerechtshof over de zg. “Obamacare” – de verplichte ziektekostenverzekering voor alle Amerikaanse burgers. Althans, zo zou je het kunnen opvatten, zeker in onze Europese ogen. 

Maar hoe dit ook moge zijn: “common sense” is waarmee wij als burger te allen tijd het meest gediend zijn. Dat is niet hetzelfde als berusting in het onvermijdelijke of platvloers conservatisme. Er zijn van die waterscheidingen in de geschiedenis die met moed en visie, dwars tegen de druk van luidruchtige opinies, dienen te worden overgestoken. 

Ik heb in mijn blog van gisteren geschreven over Europa. Mensen van het kaliber Jefferson zijn dringend nodig om ook in dit opzicht het gezond verstand zijn woorden te geven en ons definitief te bevrijden van het broeiende verlangen naar de weg terug (“de gulden”).